Διαχείριση κρίσεων στην εποχή της ...κρίσης: τι περιλαμβάνουν οι "δεξιότητες διαχείρισης κρίσεων" και γιατί τις χρειαζόμαστε όλοι;

Μια κρίση περιγράφεται ως μια κατάσταση «ανάγκης», μια κατάσταση η οποία, είναι επείγουσα και «απειλεί» την (εύρυθμη) λειτουργία κάποιου συστήματος ή μπορεί να το θέσει σε κίνδυνο διάλυσης. Η διαχείριση μιας τέτοιας κατάστασης, απαιτεί ειδικές δεξιότητες, οι οποίες, αρκετές φορές, απέχουν πολύ από τις αυθόρμητες (αντι)δράσεις για αποκατάσταση…

Πιο συγκεκριμένα, η εκπαίδευση των ατόμων στις δεξιότητες διαχείρισης κρίσεων προϋποθέτει ότι:

• Υπάρχουν αποτελεσματικοί τρόποι για την πρόληψη των «κρίσεων».
• Υπάρχουν αποτελεσματικοί τρόποι διαχείρισης, κατά τη διάρκεια μιας «κρίσης».
• Υπάρχουν αποτελεσματικοί τρόποι για την αποκατάσταση των συνεπειών των «κρίσεων».
• Αυτοί οι αποτελεσματικοί τρόποι, βασίζονται στην εμπειρία και μπορούν να συγκεντρωθούν, να ομαδοποιηθούν και να διδαχτούν, με συστηματικό τρόπο, στα άτομα.
• Αυτοί οι αποτελεσματικοί τρόποι, επιδέχονται βελτίωση κι αυτή βασίζεται στην ενσωμάτωση της νέας εμπειρίας.

Αυτά τα «πακέτα» δεξιοτήτων, κάνουν, μάλιστα, τις κοινωνικές επιστήμες, να μοιάζουν με τις φυσικές επιστήμες, αφού φαίνεται, ότι μπορούν να διδαχτούν στα άτομα, περίπου με την ίδια βεβαιότητα για την αποτελεσματικότητα τους, όπως μαθαίνουμε τις μαθηματικές πράξεις ή τους νόμους της φυσικής… Ωστόσο, εδώ, έχουμε να προσθέσουμε τουλάχιστον δυο σημαντικές παρατηρήσεις:

• Οι δεξιότητες διαχείρισης κρίσεων, παρόλο που προσανατολίζονται σε πολύ συγκεκριμένους στόχους, μέσα από ορισμένα βήματα και προτεραιότητες, έχουν, τελικά, δυναμικό χαρακτήρα, συνεπώς τα άτομα, ανά τακτά διαστήματα, θα πρέπει να επιμορφώνονται σε αυτές και να τις αναβαθμίζουν...
• Η εκπαίδευση στις δεξιότητες διαχείρισης κρίσεων, δεν έχει ως κύριο στόχο της να κάνει τα άτομα αυτάρκη, αφού προφανώς, δεν αρκεί οι δεξιότητες αυτές να εφαρμόζονται από μεμονωμένα άτομα, όσο, να κάνει τις ομάδες αυτάρκεις, μέσα από την εξειδίκευση των μελών τους…

Όμως, τι ακριβώς περιλαμβάνουν και γιατί τις χρειαζόμαστε όλοι;

Ποιος είπε ότι αρκεί, τελικά, το να κοιτάζουμε το «μέσα μας»;

Μερικές φορές, καταλήγει κατά κάποιον τρόπο «μεταφυσικό», το να ασχολείται κανείς με την «ψυχή» και να δίνει συμβουλές γι’ αυτή… Αυτό, επειδή, πρόκειται μάλλον για έννοιες οι οποίες «ξεγλιστράνε» ή/ και είναι αυτοαναφορικές, αφού τελικά παρουσιάζονται αποσπασματικά.

Η επιστήμη της ψυχολογίας, είναι πιο ξεκάθαρη απ’ όσο, στερεοτυπικά, γνωρίζουν οι περισσότεροι. Γενικά, θα μπορούσαμε να πούμε ότι ένας επιστήμονας, μπορεί να κάνει λόγο για πολύ συγκεκριμένα πράγματα: τη διάθεση, ως μια (προ)διάθεση που αφορά τα συναισθήματα, τις σκέψεις των ατόμων, τις συμπεριφορές τους και ορισμένα χαρακτηριστικά του περιβάλλοντός τους. Ανάμεσα σε αυτά, δεν υπάρχει στην πραγματικότητα το περιθώριο να θεωρήσει κάποιος, ότι ένας ψυχολόγος, θα εξέταζε πράγματα που είναι γενικά και αόριστα και που τα γνωρίζουμε όλοι ή ότι ο (θεραπευτικός) διάλογος, που οδηγεί σε αποτελέσματα, είναι αδόμητος, με τον τρόπο που είναι ο καθημερινός λόγος.

Κρίνω αυτήν εισαγωγή απαραίτητη, επειδή, τελευταία, αντιλαμβάνομαι ότι υπάρχει σύγχυση, ανάμεσα στα άτομα που παρουσιάζονται σαν «ειδικοί», «σχεδόν-σαν-επιστήμονες» ή «σχεδόν-σαν-ψυχολόγοι»… Χωρίς να υποτιμώ ότι είναι πιθανό, κάποιος, «σχεδόν-ειδικός», να είναι σε θέση να προσφέρει μια κάποια ανακούφιση ή υποστήριξη ή ενθάρρυνση, σε κάποιο άλλο άτομο, που ζητά μια διαφορετική οπτική για κάποιο «πρόβλημα» που αντιμετωπίζει. Εκφράζω όμως, τη δυσπιστία μου, για τον τρόπο με τον οποίο μέσα από ρηχές, δηλαδή αποκλειστικά ατομικές, οπτικές, «πλασάρεται» η σημασία του να νιώθουμε καλά «μέσα μας». Θέλω με αυτό να πω ότι, ένα βλέμμα μη-επιστημονικό, ακόμη κι αν είναι σε θέση να έχει υπόψιν του ένα μέρος της αλήθειας, δεν μπορεί να προσεγγίσει τα ζητήματα αυτά επαρκώς, αφού, τα θέματα «ψυχής», είναι στην πραγματικότητα πιο πολύπλοκα, από το να πούμε στον άλλο πώς να νιώθει καλά «μέσα του» (ή να νομίζει ότι νιώθει καλά μέσα του…) και …να αγνοεί όλους τους άλλους!!!

Τα κομμάτια μιας φυσιολογικής ζωής, δεν συμπληρώνονται μόνο από έναν «καλό εαυτό», όσο καλός ή διατεθειμένος να μάθει περισσότερα κι αν είναι…

"Έχω κατάθλιψη;" Συμπτώματα, αιτίες και προστατευτικοί παράγοντες

Παρουσιάζεται ως ένα ψυχικό νόσημα- «μάστιγα».

Η κατάθλιψη, με αριθμό κρουσμάτων που αυξάνεται και στη χώρα μας, αφορά, πράγματι, άμεσα ή έμμεσα, έναν αρκετά μεγάλο αριθμό ατόμων. Ωστόσο, είναι μια διαταραχή η οποία δεν είναι υποχρεωτικό ότι, από τη στιγμή που θα γίνει αντιληπτή, θα παραμένει για όλη τη διάρκεια της ζωής του ατόμου που την εμφανίζει.

Τελικά, σε τι οφείλεται η κατάθλιψη και ποια είναι τα συμπτώματά της;

Η κατάθλιψη, αποτελεί μια διαταραχή της διάθεσης, δηλαδή του τρόπου, με τον οποίο «χρωματίζεται» συναισθηματικά, η αντίληψή μας για τον κόσμο και για τον εαυτό μας. Ας πούμε, ότι πρόκειται, δηλαδή, για μια προδιάθεση η οποία θεωρείται «παθολογική» επειδή είναι πιο «πεσμένη» από το «φυσιολογικό».

Στο σημείο αυτό, θα ήταν παράλειψή μας, εάν δεν διευκρινίζαμε ότι αυτό το άρθρο, δεν φιλοδοξεί να λειτουργήσει ως ένα ανάγνωσμα που από μόνο του θα αρκούσε ώστε να καταλάβουμε καλά την πολύπλοκη αυτή διαταραχή. Ωστόσο, σε αυτή την παρουσίαση, θα σταθούμε περισσότερο σε κάποιες αλήθειες, οι οποίες, αναδεικνύουν κάποιες όψεις της κατάθλιψης που ίσως οι περισσότεροι από εμάς γνωρίζουμε λιγότερο, αναιρώντας έτσι, κάποιους «μύθους» που εξακολουθούν να υπάρχουν γι’ αυτήν…

Πρώτα απ’ όλα, σε σχέση με τα συμπτώματα της ασθένειας και τη χρονική τους «επιμονή», πρόκειται για μια ασθένεια που μπορεί να απειλήσει τη ζωή του ατόμου, ωστόσο είναι θεραπεύσιμη.

Does real happiness imply feeling exclusively positive emotions? An article about Aristotle’s concepts on social relations’ pleasures

Optimism and positive emotions are usually connected with “happiness”.  Positive thoughts and emotions are indeed essential for feeling better through getting with our own interests as well as adapting in different testing situations. Optimism is more like a personal attitude but happiness has of course several meanings. I was just wondering in what extent could happiness, success and relevant “wishful thinking” be more than “individual” affairs…

In other words, why is it necessary to turn out to “neurons” or “chemical” and “biological” procedures in order to study and affect psychological aspects of emotions and motivations? In fact our approaches should seriously consider that we are “naturally” social and political objects, as Aristotle says. This means that there is a general “need” for companionship that preexists in human nature. This “natural” trend obviously shows a positive inclination towards “good” in every human being as Plato had described including the more practical issue of being just in order to coexist peacefully as Aristotle later explained.

Let’s try to expound Aristotle’s clear concepts about the “political nature” of human beings itself.

Πώς να γίνετε καλύτεροι στην πειθώ, μέρος δεύτερο: «ιδιόρρυθμα» χαρακτηριστικά της πειθούς…

Τα φαινόμενα πειθούς και επιρροής, εμπνέουν για συγκεκριμένους ιστορικούς και κοινωνικοπολιτικούς λόγους, τις πρώτες κιόλας έρευνες της κοινωνικής ψυχολογίας. Η κοινωνική ψυχολογία, εξετάζει αυτά τα φαινόμενα, προσπαθώντας να αρθρώσει τη σχέση μεταξύ, ατομικών/ ψυχολογικών παραγόντων, δηλαδή παραγόντων που αφορούν την ιδιοσυγκρασία και τις γνωστικές διαδικασίες, με τις σχέσεις των ατόμων και την υπαγωγή τους σε ομάδες με «θέση» και με τους ευρύτερους κοινωνικούς παράγοντες της κουλτούρας, της ιδεολογίας και των αξιών που σχετίζονται με τα κοινωνικά πλαίσια. Γενικά, μπορεί να γνωρίζουμε, ήδη, κάποια από τα χαρακτηριστικά των διαδικασιών πειθούς και επιρροής, από την εφαρμογή τους στη διαφήμιση και στις πωλήσεις.

Ποια είναι όμως, τα «ιδιόρρυθμα» χαρακτηριστικά, αντιφατικά εκ πρώτης όψεως, που έχουν αυτές οι διαδικασίες;

Is it finally so easy to “listen actively” and consider different views in our daily routines?

“Active listening” is undoubtedly a basic skill while teaching other people how to be more empathetic to their fellows. Indeed keeping in touch with others still remains the overall object. The following example had been a personal experience: It was morning and I had a cup coffee while preparing a speech about “active listening” when a friend phoned to ask me to check an article that he was planning to publish and give him my opinion. I said “yes” to him and continued working on my project. It was later that I realized I had completely forgotten my friend’s request…

I thought about this incident for a little while and then I asked myself an honest question: “We try hard to get further education on “active listening”, “empathy”, and “communication skills” but how ready are we to meet other people and spend time with them in order to “consider their different views”? And if we can’t find time to meet our grandparents, friends and students etc. so when we can meet “another” person to practice our communication skills? And finally, are we ready and available to “listen actively” while we are engaged to certain activities of our daily routines?”

These questions don’t have a mind to judge our intentions. Of course, someone who wants to learn more about communication skills and especially “active listening” has certain positive motivations as the result of interest on his fellows. But this does not mean that people who are not interested in being taught these verbal skills are not so “good” or “empathetic”. In fact there are many ways to practice “empathy” and “understanding” including touch and non-verbal communication. I was just wondering why we should practice “isolated” skills while we could plan our lives in a different way so as to be -in a more “physical” way- near our families and friends, having true eye contact with them, sharing our problems with them, practicing empathy, openness and support instead of being busy or silent and feeling desperate or alone…

But what features of our daily routines make it difficult for the “different views” to be included?

Πώς να γίνετε καλύτεροι στην πειθώ, μέρος πρώτο

Η πειθώ, δηλαδή η ικανότητα να πείθουμε, είναι ένα χάρισμα, που αρμόζει σε «ηγέτες». Σε αυτήν την ικανότητα, όμως, εξαρχής, φαίνεται ότι υπάρχει κάτι το …αντιφατικό: ενώ, η διαδικασία της πειθούς, περιβάλλεται, γενικά, με αξία, αυτός που επηρεάζεται εύκολα, μπορεί να θεωρηθεί ακόμη και ως «ασταθής». Έτσι, αν και σε ένα πιο γενικό επίπεδο, φαίνεται ότι τα άτομα προτιμούν τις σχέσεις εκείνες στις οποίες υπάρχει συμφωνία, ο παραπάνω, ίσως, είναι ένας λόγος, για τον οποίο, η διαδικασία να πείσουμε κάποιον, συναντά διάφορα «εμπόδια»: εξαρτάται από κάποια χαρακτηριστικά της σχέσης με τον άλλο, από τον τρόπο που θα παρουσιαστεί το αντικείμενο, από τον τρόπο που ο άλλος θα το προσλάβει και από διαφόρους, εξωτερικούς, της διαδικασίας, παράγοντες.

Πρώτα απ’ όλα, όμως, στο σημείο αυτό, θα πρέπει να κάνουμε ένα διαχωρισμό, μεταξύ «πειθούς» και «επιρροής»: η επιρροή, είναι μια έννοια λιγάκι πιο γενική, από την πειθώ. Μάλιστα, σε μια απόπειρα να επηρεάσουμε κάποιον, υπάρχει, συχνά, η περίπτωση, να μην τον επηρεάσουμε ακριβώς σε αυτό στο οποίο στοχεύαμε αρχικά, αλλά σε κάτι «παράπλευρο»! Ας δούμε, λοιπόν, στη συνέχεια, μερικές από τις προϋποθέσεις της πειθούς:

Το “role-play”/ «παιχνίδι ρόλων» και η χρήση του στην εκπαίδευση

Το «παιχνίδι ρόλων», είναι ένας διαδεδομένος τρόπος, ώστε να διαφοροποιούμε την (κλασική) διδασκαλία. Φαίνεται, ότι όλοι μας, μαθαίνουμε καλύτερα, όταν εμπλεκόμαστε σε κάποιο έργο ενεργά, σε σχέση με το να το ακούμε απλώς και να προσπαθούμε να το απομνημονεύσουμε. Αυτό συμβαίνει, επειδή, όταν εμπλεκόμαστε ενεργά σε κάτι, ανανεώνεται η προσοχή μας και μπορούμε αυτό να το ενσωματώσουμε άμεσα στις προηγούμενες γνώσεις μας, πλαισιώνοντάς το, με δικές μας σκέψεις και χρησιμοποιώντας το δικό μας λεξιλόγιο. Αλλά και ο αυθορμητισμός μας, διοχετεύεται πιο δημιουργικά σε ένα έργο το οποίο περιλαμβάνει ένα κινητικό ή έστω εν μέρει κινητικό, μέρος.

Το «παιχνίδι ρόλων», βοηθά τη μνήμη, αφού η μνήμη μας, συνδέεται με το χώρο και συνδέει τη μάθηση με ευχάριστα συναισθήματα. Μάλιστα, ακόμη κι όσοι χαρακτήρες, μοιάζουν πιο δύσκολοι να «ξεκουμπωθούν», με τις κατάλληλες τεχνικές και ρυθμίσεις του χώρου, μπορούν να μάθουν να πειραματίζονται και να εκφράζονται ελεύθερα. Επιπροσθέτως, δεν χρειάζεται να παρουσιαστεί κάποια «υπερπαραγωγή» για να κάνουμε λόγο για «παιχνίδι ρόλων», αφού τις περισσότερες φορές, οι κινήσεις μας είναι συμβολικές, σύντομες, ακόμη και στατικές! Αυτό που έχει, τελικά, σημασία, είναι η ενεργοποίηση και η εμπλοκή των αισθήσεων και της (δημιουργικής) σκέψης…

Για να δούμε όμως, με ποιους τρόπους γίνεται αυτό, μέσω του “role play”:

Αγαπημένες Εικόνες

Πώς να λέμε «όχι» και «μη»; Ένα άρθρο για την απαγόρευση στα παιδιά

Από την ώρα που ξεκινούν να περπατούν και να αυτονομούνται, ανεβαίνοντας σκάλες, η κάθε μέρα με τα παιδιά περιλαμβάνει ένα σωρό απαγορεύσεις! Κάποιες από αυτές, είναι πολύ σοβαρές και ζωτικής σημασίας και κάποιες άλλες, είναι περισσότερο προληπτικού χαρακτήρα. Κάποιες από αυτές, σχετίζονται με τη συμπεριφορά των παιδιών σε ορισμένα πλαίσια και κάποιες άλλες είναι πιο γενικές. Κάποιες, είναι πιο εύκολη υπόθεση και κάποιες άλλες, πιο δύσκολη...

Πόσο εύκολο είναι, τελικά, να λέμε «όχι» και «μη»; Σε ποιες ηλικίες μπορούμε να μιλάμε για όρια και πώς θα αποφύγουμε τις περισσότερες συγκρούσεις, εκπαιδεύοντας, μέσα από τις απαγορεύσεις, τα παιδιά;

Σε αυτό το άρθρο, παρουσιάζονται 7 απλοί κανόνες για τις …απαγορεύσεις!

Γιατί είναι απαραίτητα τα όρια;

Επειδή, με τα όρια μπορούμε να συνεννοούμαστε, να περνάμε όλοι καλά με τις ελάχιστες υποχωρήσεις, να προλαμβάνουμε τις συγκρούσεις και τις δύσκολες σχέσεις. Το να γνωρίζουμε τα πλαίσια στα οποία κινούμαστε, μας κάνει υγιείς και περισσότερο ευχαριστημένους με αυτά που πετυχαίνουμε. Επίσης, μας εισάγει στις απαιτήσεις που έχουν οι άλλοι από μας, κάποιες από τις οποίες, περιλαμβάνουν αξίες που στη συνέχεια θα εσωτερικεύσουμε, ενώ κάποιες άλλες, ίσως, δεν είναι τίποτα άλλο, παρά κομμάτια «ρόλων»…

Και πώς μπορούμε να πούμε «όχι» και «μη» κι αυτό να έχει εκπαιδευτική αξία;

Η ηθική στην επιστήμη της ψυχολογίας: σκέψεις για το «καλό» και την «αποκατάσταση»…

Τι είναι, όμως, η ηθική και γιατί μας είναι απαραίτητη;

Έως πιο βαθμό, πηγάζει από τους «κανόνες» και έως πιο βαθμό, αποτελεί μια υποκειμενική αντίληψη; Και τι είναι το «καλό» και το «κακό»;

Και πώς επηρεάζεται αυτή η αντίληψη από την ύπαρξη πολλών, διαφορετικών, ακόμη και αντιφατικών απαιτήσεων των ποικίλων πλαισίων σήμερα; Και γιατί μας είναι χρήσιμο, τελικά, το να έχουμε μια άποψη για το καλό και το κακό;

Αν ξεκινήσουμε από τον ορισμό της ηθικής ως ένα σύνολο κανόνων, τότε δεν έχουμε να «διαπραγματευτούμε» και πολλά. Εξαρτάται, από το τι επιλέγει κανείς να ακολουθεί, εξαιτίας των δικών του βιωμάτων, των δικών του απόψεων, του περίγυρού του, των στόχων του γενικά. Ηθικούς κανόνες, θα συναντήσουμε στις θρησκείες, σε κώδικες καλής συμπεριφοράς, στο «πνεύμα» των νόμων…

Σε ποιο βαθμό, όμως, πέρα από τις προτεινόμενες «ηθικές», οι οποίες σαφώς περικλείουν, κατά κάποιον τρόπο, «συμπυκνωμένη» σοφία, η ηθική, είναι ένα ζήτημα υποκειμενικής αντίληψης, το οποίο, μάλιστα, συμπεριλαμβάνει την ικανότητά μας για αυτοπειθαρχία και είναι σε θέση να βελτιώνεται όσο μεγαλώνουμε;

Η επιστήμη της ψυχολογίας, όσον αφορά τα θέματα της ηθικής, μοιάζει να δίνει δυο σημαντικές υποσχέσεις: