Σε αυτήν την παρουσίαση, θα αναφερθούμε σε όσα προσφέρει η τέχνη ως έμφυτη τάση έκφρασης των ανθρώπων και στα χαρακτηριστικά προσωπικότητας που έχουν τα δημιουργικά άτομα και οι καλλιτέχνες. Πιστεύουμε ότι η έκφραση και η επικοινωνία μέσα από την τέχνη, αφορούν άμεσα τις Επιστήμες του Ανθρώπου και πιο συγκεκριμένα την επιστήμη της Ψυχολογίας. Κι αυτό επειδή η τέχνη μπορεί να προσφέρει ισορροπία στα άτομα, μέσα από τον αρμονικό συνδυασμό της εμπειρίας με την αισθητική, τη συγκίνηση (συναισθηματικό στοιχείο) και τη φαντασία*.
Μπορούμε να αναγνωρίσουμε μορφές τέχνης σε όλες τις ανθρώπινες κοινωνίες, όλες τις εποχές. Αυτές οι μορφές έκφρασης και επικοινωνίας, εμφανίζονται ανεξάρτητα, γεγονός που συνηγορεί υπέρ του έμφυτου χαρακτήρα τους, ως τάσεις του ανθρώπου να διηγηθεί εμπειρίες ή κινδύνους, να υποκαταστήσει απουσίες, να εκφράσει την ομορφιά της φύσης ή συναισθηματικές εμπειρίες, ελπίδες, φόβους, συναισθήματα και επιθυμίες. Μια επίσης έμφυτη τάση μας (ως είδος), που ολοκληρώνει τη σημασία της τάσης μας για έκφραση, αποτελεί και το ότι προσπαθούμε να αντλήσουμε πληροφορίες για τους άλλους, αποκωδικοποιώντας μια ποικιλία εκφράσεών τους, ανάμεσά τους και την καλλιτεχνική έκφραση. Πρόκειται για μια "μαγική" ιδιότητα της τέχνης, που μας δίνει την αίσθηση ότι "διαβάζουμε" τα μυαλά των άλλων, τις κρυφές επιθυμίες τους, τα όνειρα, τις προσθέσεις και το ασυνείδητό τους μέσα από τα έργα τους...
Γενικά, η εικόνα, σε όλους τους πολιτισμούς, μεταφέρει περισσότερα μηνύματα από τις λέξεις, είτε αυτή η αναπαράσταση έχει σχέση με θρησκευτικές τελετές, είτε με την πολιτική, είτε χρησιμοποιείται για να υποκαταστήσει κάποιο πρόσωπο ή κάποια θεότητα, είτε είναι ένα μνημείο συμβολικής αξίας: η τέχνη είναι μέσον επικοινωνίας. Ως μέσον επικοινωνίας, η τέχνη, είναι προσιτή και αναγνωρίζεται ακόμη και από τον "απαίδευτο" που θα έρθει σε επαφή με ένα έργο, χάρη στην αμεσότητα της εικόνας. Αν και στο σύγχρονο πολιτισμό η κινούμενη εικόνα είναι ο πιο διαδεδομένος τρόπος ψυχαγωγίας, αναγνωρίζουμε ωστόσο την αξία της κλασικής τέχνης, ακόμη κι αν δεν γνωρίσουμε πάντα τους συμβολισμούς της ή το συγκεκριμένο ιστορικο-πολιτισμικό πλαίσιο που τοποθετείται το κάθε έργο.
Η τέχνη, ενισχύει τους κοινωνικούς δεσμούς**, επειδή μέσα από την επαφή με την τέχνη, ενισχύονται οι ταυτότητες, γίνονται αναφορές σε αρχέτυπα, κοινές εμπειρίες και ιστορίες, μεταφέρονται αξίες και μηνύματα σε κάθε κοινωνία. Η τέχνη, έχει εκπαιδευτική αξία και συνδέεται με την μνήμη και την αλήθεια. Απόδειξη είναι, το γεγονός ότι οι κοινωνίες και οι πολιτισμοί επενδύουν οικονομικά στην τέχνη, δημιουργώντας τα σημεία αναφοράς τους στο χρόνο. Έτσι, η επαφή με την τέχνη, είναι από μόνη της ένα ταξίδι, ταξίδι σε άλλες κουλτούρες, ταξίδι στην ανεξερεύνητη προσωπικότητα του άλλου... Αυτό το ταξίδι σε ανεξερεύνητους τόπους, αναφέρεται και στη δυνατότητα της τέχνης να προσλαμβάνεται διαφορετικά από το κάθε άτομο...
"Η τέχνη πανηγυρίζει την ανθρώπινη δύναμη***". Απαιτεί άσκηση και βελτίωση συγκεκριμένων δεξιοτήτων. Από αυτήν την πλευρά, η τέχνη είναι επίδειξη της δύναμης του ανθρώπου, αφού ένα άψογο καλλιτεχνικό αποτέλεσμα μας δείχνει πόσα μπορούμε να κάνουμε. Κατευθύνει και "τρέφει" τη φαντασία μας. Αποσπά την προσοχή μας, αξιοποιώντας τον ελεύθερο χρόνο με τρόπο ευχάριστο και δημιουργικό. Μας βοηθά να βελτιώσουμε την έκφρασή μας, τα ταλέντα μας, την επικοινωνία και τους δεσμούς μας με τους άλλους. Είναι "έμβλημα ελευθερίας" και έκφραση παθών. Άλλωστε, στη ζωή μας, δεν έχουμε ανάγκη μόνο από την λογική, την επιστήμη ή την πραγματικότητα ώστε να νιώσουμε ολοκληρωμένοι: η τέχνη μας δίνει ισορροπία και εναλλακτικές.
Μάλιστα, η ικανότητα να "δαμάσουμε" τα πράγματα και να διατηρήσουμε τις ιδέες, εξασκείται μέσα από την τέχνη. Υπ' αυτήν την έννοια, η δουλειά του καλλιτέχνη απαιτεί συγκέντρωση, πειθαρχία, σκέψη, ενέργεια, χρόνο, συχνά και αναβολή των σωματικών αναγκών. Ο καλλιτέχνης είναι μια ιδιοφυής προσωπικότητα, διορατική, που δεν κάμπτεται από τα προβλήματα. Δεν δρα σε ένα "παραλήρημα", ούτε είναι εκτός πραγματικότητας... Αποσπάται συνειδητά από τα προβλήματα και τα υπερβαίνει με τη φαντασία του, δουλεύει σκληρά με σεβασμό στην ιδιαιτερότητα κάθε υλικού που έχει στη διάθεσή του, επιλέγει, σχεδιάζει και ξαναδημιουργεί τις ιδέες και όλα αυτά με στόχο τη συγκίνηση και κριτήριο το ωραίο...
Απρίλιος 2017****.
* ...Είναι, πάντα, κάτι παραπάνω απ' όλα αυτά. Κατά τη γνώμη μου, η συγκίνηση της επαφής με την τέχνη, συγκρίνεται με εκείνη της χημείας του έρωτα.... Τελικά, μόνο η ομορφιά μπορεί να σε κάνει να
μην σκέφτεσαι τίποτα, μόνο η ομορφιά, είναι από μόνη της μια ολοκληρωμένη
αλήθεια, τόσο προφανής κι απόλυτη μαζί…
** Διάβασε περισσότερα στο: N. Carroll, Art and Human Nature, The Journal of Aesthetics and Art Criticism, vol62. no2, 2004, pp.95-107.
*** Στο ίδιο, ό.π.
****Το κείμενο αυτό, δημιουργήθηκε ως πρόλογος της Έκθεσης Καλών Τεχνών στο Δήμο Διρφύων-Μεσσαπίων, που εγκαινιάστηκε την Τετάρτη 19 Απριλίου 2017 για δεύτερη συνεχή χρονιά... Αυτή η προσπάθεια αξίζει να την επισκεφθούν όλοι έως τις 25/4 που είναι η διάρκειά της, στα διατηρητέα κτίρια της κεντρικής πλατείας Ψαχνών!
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου